दिवाळी सणा बद्दल हे माहिती आहे का?

 

दिवाळी सणाची सुरुवात: वसुबारस ते भाऊबीज – एक परंपरेचा सोहळा

दिवाळी हा भारतातील सर्वात मोठ्या सणांपैकी एक असून, विविध परंपरा आणि धार्मिक विधींची साखळी आहे. दिवाळीची सुरुवात वसुबारसपासून होते. यानंतरचे पाच दिवस वेगवेगळ्या सणांनी भरलेले आहेत, ज्यामध्ये धनत्रयोदशी, नरक चतुर्दशी, लक्ष्मीपूजन, बलिप्रतिपदा आणि भाऊबीज हे मुख्य दिवस साजरे केले जातात. हा सण मुख्यतः प्रकाश, आनंद, आणि नात्यांची जपणूक यावर आधारित आहे. चला तर, दिवाळी सणाचे प्रत्येक दिवसांचे महत्त्व आणि साजरा करण्याच्या पद्धती अधिक तपशीलवार पाहू.

वसुबारस: दिवाळीच्या सणाला सुरुवात

वसुबारस म्हणजे दिवाळीच्या सणाची सुरुवात करणारा पहिला दिवस. ग्रामीण भागात गाईला माता मानले जाते, आणि या दिवशी गाई-वासराचे पूजन करून त्यांचे आभार मानले जातात. कृषीप्रधान संस्कृतीत गाईचे स्थान महत्त्वाचे आहे. वसुबारसच्या दिवशी घरोघरी लोक गायींना साजशृंगार करून सजवतात आणि त्यांना साखर, गूळ, फुलं अर्पण करून पूजन करतात. हा दिवस विशेषतः शेतकरी समाजासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

धनत्रयोदशी: आरोग्य आणि समृद्धीचा उत्सव

धनत्रयोदशी, किंवा धनतेरस, हा दिवस लक्ष्मी आणि कुबेर देवतेच्या पूजनाचा दिवस आहे. या दिवशी घरात नवीन वस्तू, सोनं, चांदी किंवा भांडी खरेदी करण्याची परंपरा आहे, कारण यामुळे संपत्ती आणि समृद्धी वाढते असा समज आहे. व्यापारी लोक या दिवशी त्यांच्या वह्यांचा हिशोब मांडतात आणि नवीन आर्थिक वर्षाची सुरुवात करतात.

नरक चतुर्दशी: स्वच्छतेचे प्रतीक

नरक चतुर्दशीला ‘चोटी दिवाळी’ असेही म्हटले जाते. या दिवशी पहाटे उठून अभ्यंगस्नान करून दिवे लावून घर सजवले जाते. याचे उद्दीष्ट म्हणजे शरीर आणि मन दोन्ही स्वच्छ व शुद्ध ठेवणे. या दिवशी संध्याकाळी लहान मुले फटाके फोडून आनंद व्यक्त करतात, आणि घरोघरी गोडधोड पदार्थांची मेजवानी असते.

लक्ष्मीपूजन: मुख्य सणाचा दिवस

दिवाळीतील सर्वात मोठा आणि महत्त्वाचा दिवस म्हणजे लक्ष्मीपूजन. या दिवशी संध्याकाळी घर, दुकान, आणि कार्यालये आकर्षक दिवे, रांगोळी, आणि तोरणांनी सजवले जातात. लोक लक्ष्मी देवीचे स्वागत करून तिची पूजा करतात आणि घरात संपत्ती, सुख, समृद्धी येवो अशी प्रार्थना करतात. लक्ष्मीपूजनाच्या रात्री दीपावली साजरी केली जाते, ज्यामुळे अंधार दूर होऊन प्रकाशाचा आनंद पसरतो.

बलिप्रतिपदा (पाडवा): पती-पत्नीच्या नात्याचा सन्मान

बलिप्रतिपदा हा दिवस पती-पत्नीच्या नात्याचा सन्मान म्हणून साजरा केला जातो. पती आपल्या पत्नीला भेटवस्तू देतो, आणि दोघेही एकमेकांच्या सान्निध्यात दिवस घालवतात. हा दिवस बळीराजाच्या आदरार्थ देखील साजरा केला जातो, कारण त्याच्या शौर्याने लोकांना न्याय मिळाला असा समज आहे.

भाऊबीज: भाऊ-बहिणीच्या नात्याचा सण

Lek Ladki Yojna 2024, लेक लाडकी योजना 2024 – Click Hear

दिवाळीचा शेवटचा दिवस म्हणजे भाऊबीज, ज्यामध्ये बहिणी भावांना ओवाळून त्यांच्यासाठी दीर्घायुष्य आणि सुखाची प्रार्थना करतात. भाऊ देखील त्यांच्या बहिणींना भेटवस्तू देऊन त्यांच्या प्रेमाचे प्रतीक व्यक्त करतात.

दिवाळी साजरी करण्याचे पारंपरिक आणि आधुनिक उपाय

दिवाळी साजरी करताना काही गोष्टींचा विचार करून तुम्ही सण अधिक आनंदी बनवू शकता:

• पारंपरिक फराळ: लाडू, चकली, करंजी, शंकरपाळे या गोडधोड पदार्थांचा आस्वाद घ्या. घरी फराळ बनवताना पारंपरिक चवीचा आनंद घ्या.

• सजावट: घर सजवताना निसर्गस्नेही उपाय वापरा. पर्यावरणपूरक दिवे आणि रांगोळ्या वापरून दिवाळीची सजावट करा.

• फटाके: कमी फटाके फोडून प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवा, आणि पर्यावरणाचा विचार करा.

निष्कर्ष:

दिवाळी सण म्हणजे आनंद, उत्साह आणि नात्यांच्या उत्सवाचा सोहळा आहे. वसुबारसपासून भाऊबीजपर्यंत प्रत्येक दिवस एक विशिष्ट संदेश देतो. हा सण तुम्हाला केवळ धार्मिक नाही, तर सामाजिक आणि कुटुंबीय संबंधांचा सुद्धा आदर करण्याची शिकवण देतो. या दिवाळीत तुम्ही आपल्या कुटुंबासोबत मिळून सण साजरा करा आणि पर्यावरणस्नेही दिवाळीच्या संकल्पनेतून एक नवीन सुरुवात करा.

माझा महाराष्ट्र न्यूज कडून आपण सर्वांना दिवाळीच्या हार्दिक शुभेच्छा आपला WhatsApp ग्रुप जॉईन करा – Click Hear